to przepiękne miasteczko na Pomorzu Zachodnim, którego cała starówka jest wpisana do rejestru zabytków. W dużej mierze zniszczona, została po wojnie starannie odbudowana. Jej dzieje doskonale obrazują paradoksy historii: zabytki, które przetrwały niemiecką okupację, w 1945 roku zostały zniszczone rękami… wyzwolicieli, czyli Armii Czerwonej. Miasto znajduje się na jakże istotnym Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego, trasie turystycznej obejmującej 32 miasta Europy.
Gród istniał już od X wieku, lecz prawa miejskie otrzymał po 1200 roku. Rozwój Chojny był związany z handlem i położeniem nad rzeką Rurzycą, co pozwalało na przewóz towarów drogą wodną. W średniowieczu miasto należało do Krzyżaków, następnie powróciło w ręce Brandenburgii. Dzięki przeprowadzeniu w 1877 roku linii kolejkowej łączącej Szczecin z Kostrzynem, rozpoczął się tu dynamiczny rozwój handlu, przemysłu i szkolnictwa, zahamowany przez wybuch II wojny światowej.
W lutym 1945 roku miejscowość została zajęta przez Armię Czerwoną. Spalono większą część starówki wraz z kościołem Najświętszej Maryi Panny i ratuszem, będącym chlubą miasta. Dawne Konigsberg in der Neumark, przyłączone po wojnie do terytorium Polski, przejściowo nosiło nazwy Władysławsko, Królewiec, wreszcie od 1946 roku – Chojna.
Mimo dekad nieufności i urazów dawnym i obecnym mieszkańcom udało się porozumieć i wspólnie działać na rzecz Chojny. Najdobitniejszym dowodem pojednania jest polsko-niemiecka fundacja prowadząca odbudowę monumentalnego kościoła mariackiego, wzniesionego w latach 1389-1407 i rozbudowanego w XV wieku przez znakomitego architekta Henryka Brunsberga. Ceglana świątynia na kamiennej podbudowie zaliczana jest do najpiękniejszych i największych gotyckich zabytków sakralnych Pomorza, wyróżnia się też ponad stumetrową wieżą kościelną, trzecią co do wysokości w kraju. Po pożarze w 1945 roku niegdyś bogato wyposażonej fary zachowały się jedynie zdobione mury zewnętrzne oraz fragmenty fresków z XV wieku, jednak kościół systematycznie dźwiga się z ruin. W 1989 roku odbyło się tu historyczne nabożeństwo ekumeniczne.
Charakterystyczną wizytówką miasta Chojna jest również pięknie przykuwająca uwagę fasada ratusza. Gotycki budynek wzniesiony przez mieszczan chojeńskich w pierwszej połowie XIV wieku pierwotnie stanowił dom kupców. Siedzibą władz miejskich stał się od roku 1433. Ratusz, całkowicie zniszczony w trakcie wojny i odbudowany w 1986 roku, zwraca uwagę przepięknymi koronkowymi szczytami.
Czworokątna budowla w postaci Bramy Brankowskiej z ośmiokątną nadbudówką stanowi fragment murów obronnych do dziś otaczających Stare Miasto, a budowanych od XIII do XV wieku. Ta brama z otwartym tarasem widokowym znajduje się we wschodniej części miasta, a po stronie zachodniej wznosi się Brama Świecka.
Przepiękne miasto pełne średniowiecznych zabytków architektury, nie oszczędzane przez historię, było w stanie podnieść się z gruzów i nieustannie przechodzi liczne konserwacje, renowacje w celu ochrony dziedzictwa. Odnowione już dziś kamieniczki przy Starym Mieście nadają osobliwego uroku Chojnie.
